Gijs's Posts

Muziek, wie heeft het niet gehoord? Maar wat is muziek en wat niet? Het is een kunstzinnige combinatie en schikking van muziekinstrumenten, ook de menselijke stem, om uitdrukking van emotie weer te geven of op te roepen. Het is geen toeval of lawaai volgens musicologen. Volgens John Cage, een componist uit de 20-ste eeuw, is elk geluid muziek en is in zijn muziek is dan ook de compositie, de organisatie van de muziek, verdwenen.  Het woord muziek stamt van het oud Griekse ‘mousikè’ wat ‘kunst van de muze betekent’.

Muziek is van alle tijden en alle volkeren of gemeenschappen en veel ouder dan de oude Grieken. In het begin van de tweede helft van de laatste ijstijd, zo’n 50.000 tot 10.000 jaar voor onze jaartelling, toen de eerste op de huidige mens lijkende nomaden, zich verspreiden over wat nu Europa heet die al geïnspireerd werden door wat zij dachten, voelden en om zich heen zagen. Deze jagers maakte naast grottekeningen, fluiten van voetkootjes en holle beenderen, met soms toongaten, zoals blijkt uit archeologische vondsten. Deze worden vooral gebruikt voor rituelen door een sjamaan, eigenlijk net zoals later in de kerk in de middeleeuwen. Muziek is Dieu Donné, een geschenk van God. In het Bijbelboek Genesis komt een man genaamd Jubal voor, die de eerste vervaardiger van muziekinstrumenten zou zijn.

Er is bewijs gevonden in reliëfs in het oude Egypte, als zo ver terug als de 31-ste eeuw voor Christus, van dans. En dansen doe je op muziek. Ook in die tijd gebeurde dat met snaar- en slaginstrumenten, net als heden ten dage. Tegenwoordig is er een enorme verscheidenheid aan muziek, zowel oude, al dan niet op papier overgeleverde composities, vele eeuwen teruggaand een vanaf vele continenten, als hedendaagse muziek. Iedere dag nog zien nog muziekstukken het licht. Pop en rock muziek is dan misschien het eerste waar we nu aan denken.

Ik kan mij nog levendig herinneren, hoe de muziek van The Beatles, waar ik naar luisterde toen ik zes jaar oud was, in 1966, door mijn ouders en hun leeftijdgenoten werd afgedaan als een gril, vol kattengejank. Iemand zei zelfs af en toe dat popmuziek geen lang leven beschoren zou zijn en zou uitdoven als een kaars. Voorlopig is dat nog niet het geval, al is het een kwestie van smaak wat goede en slechte muziek is, en vindt niet iedereen hetzelfde interessant of mooi. Feit is dat muziek nog steeds ontstaat vanuit emoties en datzelfde weer oproept. Persoonlijk kan ik mij geen leven zonder muziek voorstellen.

En met mij vele anderen, waardoor muziek is ge-, of zo je wilt, verworden tot een miljarden industrie, waarbij platenmaatschappijen, zoals deze eens genoemd zijn, veelal bepalen wat mensen luisteren kunnen. Door de verspreiding van lp’s, cd’s, Blu-ray, cassettebandjes, mp3tjes en wat al niet meer kan iedereen inmiddels muziek luisteren waar en wanneer hij dat wil en niet alleen in een concertzaal(tje). Dat laatste wordt trouwens steeds minder interessant daar er nauwelijks nog concerten zijn waarbij het publiek er niet aan één stuk doorheen staat te praten of liever, te schreeuwen, gezien de geluidsterkte van de uitgevoerde muziek en je je afvraagt waarom die mensen in godsnaam naar een concert gekomen zijn. Een ritueel, zoals het ook nog in de jaren zestig van de vorige eeuw was is het blijkbaar niet meer. Muziek is blijkbaar zeer ten onrechte verworden tot achtergrondgeruis.

Read more

Gisterenmiddag kreeg ik een nieuwe huisgenoot, een papyrusplant, die ik Syrinx heb gedoopt. Uiteraard praat ik tegen haar. Ze is nog heel klein, een stekje slechts in een grote hoge accubak met aarde en witte steentjes.

De Cyperus papyrus is een moerasplant die in het wild voorkomt in (sub)tropisch Afrika. Het is een gras of riet met lange stengels die uitmonden in een stervormige bovenkant van dunne groene grasvormige bladen. De meest bekende toepassing van de plant is natuurlijk de papyrusrol, toen zij nog langs de oevers van de Nijl groeide. De plant wordt in de moerassen van Soedan gezien als onkruid en de driekantige stengels kunnen makkelijk vier tot vijf meter hoog worden. Daar, en bijvoorbeeld in Botswana en Oeganda beslaan de moerasgebieden ieder een oppervlakte ter grootte van de provincie Utrecht.

In het oude Egypte werd de plant gebruikt als de bekende voorloper van het papier, maar ook als voedsel en dakbedekking en voor allerlei huishoudelijk servies en zelfs voor het maken van boten. Toen de Egyptische architect Imhotep natuurstenen gebouwen ging maken voor de tombe van farao Djoser (27 e eeuw voor Christus!), maakte hij de structuur van de papyrusstengels na in steen. Dit werd de voorloper van de zuil met kapiteel, zoals we die goed kennen van de oude Griekse en Romeinse ruïnes. Het gebruik van de plant om op te schrijven wordt gedateerd op zo’n vijfduizend jaar geleden.

Tegenwoordig, of eigenlijk al langer – ik had al eerder een papyrusplant in een accubak met witte steentjes in 1976 – is het een decoratieve plant die het goed in huis doet. Deze plant, die ik heb gekregen, is eigenlijk familie van de Cyperus alternifolius. De twee worden nogal eens verward.  Deze kamervariant kan 2,5 meter hoog worden, dus bijna tot aan het plafond. Zij kan heel breed worden qua aantal stengels of heel hoog, afhankelijk van het formaat van de pot of bak waar zij in staat. Je kunt haar niet echt teveel water geven, als moerasplant, hoewel de wortels beter niet constant nat kunnen zijn. De bladeren kunnen soms bruine topjes krijgen, vooral in de buurt van een centrale verwarming. Zij moet dan besproeit worden met een plantenspuit. Zij kan bloeien met kleine bruine bloemetjes die zaden kunnen dragen. Ze heeft veel licht nodig. Niet alleen mensen zijn gek op deze plant, katten doen zich er graag te goed aan.  Ze kan ook buiten in de tuin langs de vijver gedijen. Meest bekend als de Cyperus perkamentus.

In het oude Egypte stond de papyrusplant (mehyt) voor vreugde en blijdschap, het was de toverstaf van de godinnen. Ook werd de plant met jeugd geassocieerd. Het nieuwe leven dat uit het oerwater oprees. Het was daar een koninklijk gewas. Daar de plant weelderig groeide werd zij ook het symbool van vruchtbaarheid. Zij vormde de zuilen van de hemel waar de god Hapi verbleef. Maar er waren meer goden waarmee zij verbonden was, zoals Bastet (vruchtbaarheidsgodin voorgesteld als een kat) en Neith (moedergodin en soms gezien als schepper van de wereld) en Isis baarde haar zoon Horus in een papyrusveld, daar zij zich verbergen moest voor haar broer Seth. Dat maakte de plant symbool van geboorte  en wedergeboorte. Al met al heeft Syrinx dus een kleurrijke geschiedenis.

Read more
NL - EN