In de Nederland is de ijsvogel een symbool van doorzettingsvermogen en vertrouwen in een goede afloop ondanks tegenslagen. In de oude Griekse tijd is het de ijsvogel die tijdens een periode zonder storm en zonder golven boven het water nestelt. Zijn kleuren, blauw van de hemel, groen van alle begroeiing op en bruin van de grond van de aarde. De ijsvogel is daarom van bovenaf moeilijk zichtbaar omdat het blauw van zijn veren dan op een weerspiegeling in het water lijkt en van onderaf omdat hij daar terracottakleurig is. Het waagt iedere keer zijn leven wanneer het de diepte in duikt voor een visje, want het is geen watervogel en heeft ook geen zwemvliezen. Ook zijn de veren niet vet, anders zou het blijven drijven. Het moet goed opletten en timen om dat ene visje te kunnen vangen. Het beseft dat het wateroppervlak een vertekend beeld geeft en kan de grootte van de vis inschatten, of deze nu aan de oppervlakte of in de diepte zwemt. De ijsvogel is een geduldige visser, het observeert en wacht af.
Deze de week kwam ik in aanraking met Durga (Doerga), een Hindoestaanse godin en wel de godin van de woede, om haar maar even binnen te laten komen. Na over haar gelezen te hebben, daarover later meer, begon ik na te denken over krijger godinnen, zoals ik ze direct ben gaan noemen. Ik heb niet heel veel kennis van de vele religies, maar ga hier toch een poging wagen er iets over te vertellen.
De godinnen Artemis, Pallas Athena en Aphrodite, met wat later de tegenhangers Diana, Pallas Athena en Minerva in Rome, schoten mij direct te binnen. Het valt mij op dat moment ook op dat er geen Christelijke godin van de woede is, zover ik weet tenminste. Het Christendom kent wel een aanzienlijke legerschare van heiligen en ik moet direct aan Jeanne d’Arc denken en hoe zij zich offerde in de Honderdjarige oorlog voor Frankrijk tegen Engeland. Met haar komt er ook een ingang in mijn tekst.
Jeanne was behalve een jonge vrouw met de nodige compassie en visioenen, een vasthoudend en eigenzinnig strijder, en ze was maagd. Het valt op dat dit op gaat voor alle bovengenoemde krijger godinnen. De Oud – Griekse godinnen van de jacht, wijsheid en liefde waren ook al onverschrokken strijders, en maagd. Ook Durga, wat de Ondoordringbare betekent en ook wel bekend als Devi Chandraghanta, is een echte onvervalste Moedergodin die verschijnt wanneer de destructieve krachten op aarde te grote vormen aan nemen. Ze kent natuurlijk net als haar collega’s geen angst en blijft haar spirituele kracht trouw, hoe zwaar het ook wordt. Op deze wijze verlicht zij het lijden. Door haar loyaliteit aan rechtvaardigheid is zij mede door haar vrouwelijke oer-energie niet te stoppen. Haar boodschap is: gebruik je kracht, kom voor jezelf op, laat je geen rad voor de ogen draaien en spreek je uit.
Doerga, in het Sanskriet दुर्गा), wordt ook vertaald als “zij die moeilijk benaderbaar is” en is belichaming van de woede van de goden. Zij wordt afgebeeld zittend op een leeuw of een tijger met tien tot twaalf armen met daarin haar regalia, die variëren van de lotusbloem, discus, bliksemflits en meerdere oorlogswapens waaronder een groot zwaard, waarmee zij tegen mannelijke demonen vecht, die de rust op aarde willen verstoren. Zij is begenadigd met een derde oog in haar voorhoofd. Zij blijkt een verschijningsvorm van Shakti, die voor haar volgers de Hoogste Werkelijkheid is. Zij is autonoom.
Het is voor mij een groot genoegen haar op mijn zoektocht tegen te komen en deze, weliswaar korte getuigenis van haar, het licht te doen zien.
Symbolen zijn een authentieke verbeelding of schepping van een onbekend en niet geheel begrepen, met enige geheimen omhuld, idee, heel kort gezegd. Maar hoe zit het met de witte duif als het symbool voor de Heilige Geest? Ik verbaas mij mijn hele leven, bij tijd en wijle, al over het gebruik van deze vogel als een overeenkomst met de ziel van de drie-eenheid. Als het vuur en licht van de wording van de westerse beschaving.
Sinds ik vorig jaar een nest van twee duiven op mijn balkon heb gehad en de ontwikkelingen die daarbij plaatsvonden nauwlettend heb gevolgd, is deze vraag mij alleen maar meer en dieper gaan bezig houden. Eerlijk gezegd heb ik dit nest niet alleen toegelaten omdat het om de geboorte van dieren ging, ik heb eigenlijk een hekel aan duiven, maar ook omdat ik er een mooie symboliek in zag, vanaf de positie op het spirituele pad waar ik mij toen bevond. Ik voelde mij zelfs vereerd dat ik verkozen was dit offer te volbrengen. Ik heb maanden lang niet op mijn geliefde balkon gekund en ben een flink aantal uren bezig geweest mijn balkon te reinigen van de poep die de duiven achter hadden gelaten. Iedereen in mijn omgeving raadde mij af ermee door te gaan en de eieren te vernietigen. Al was het alleen maar omdat de jongen dit jaar zouden terugkomen om zelf op een nest op mijn balkon te gaan broeden. Ik was eigenwijs en liet het toe met gepaste eerbied. Twee van de drie eieren zijn uitgebroed. Dit jaar ben ik al sinds vroeg in het voorjaar de twee jonge duiven, die heel herkenbaar zijn, van mijn balkon te jagen, daar zij er een nest willen bouwen om er eieren in uit te broeden.
In tegenstelling tot de duiven heb ik een diepe bewondering voor en misschien wel enige devotie richting de Heilige Geest. In mijn officieel, heidense ogen, toch wel de bron, het licht en de ziel van in ieder geval het christelijke idee omtrent de Schepping. Vandaag is het zondag, een goede dag om deze voor mij verwarrende symboliek eens verder uit te diepen. Waar komt dit symbool eigenlijk vandaan? Is het een authentiek, natuurlijk en oorspronkelijk geboren beeld of is het meer een verzinsel van een overijverige kerkvader?
Na kort zoeken op internet ontstaat het volgende beeld. De duif en dan met name de witte duif staat symbool voor puurheid, zuiverheid en reinheid. Het blijkt een teken van wedergeboorte dat is gebaseerd op Gods liefde tot de mens bij monde van Noach op zijn ark en de doop van Jezus in de rivier de Jordaan door de hand van Johannes de doper. In beide optekeningen verschijnt de duif als een boodschapper van God en getuigenis van zijn liefde voor zijn Zoon en eerder voor zijn volk Israël. In het Hooglied verbeeldt deze vogel het ultieme geluk van de mens in de vorm van de liefde tot een ander wanneer de verliefde jongeling het meisje van zijn dromen wil beschrijven met een mooie diep gevoelde metafoor. Het schijnt dat er ook een of meerdere witte duiven worden losgelaten op bruiloften. Duiven staan hier symbool voor liefde en trouw. Duiven schijnen monogaam te leven en staan symbool voor huwelijkstrouw. Veel culturen linken de duif aan trouw, liefde en ook moederschap.
In het oude Bijbelse Israël is de duif een geliefd offerdier, de opvatting toen was dat deze vogel geen gal bezit en ook betaalbaar is voor arme mensen, omdat ze in overvloed in het land te vinden zijn. Ook de duif met een olijftak in haar snavel is een terugkerend beeld in de Bijbel, zoals in het verhaal van Noach. De olijftak heeft een uitgebreidere geschiedenis als symbool van vrede. In het oude Griekenland was de olijfboom gewijd aan de godin Pallas Athene, de godin van de vrede nadat zij de strijd om een stuk land wint van Poseidon daar zij met het meest nuttige geschenk voor dat land verschijnt voor oppergod Zeus.
Spiritueel kan de duif gezien worden als boodschapper van bovennatuurlijke begeleiding en zuivere energie. In oude schilderijen is de duif het symbool van de ziel, waarbij ik graag wederom opmerk dat in mijn ogen de Heilige Geest de ziel van de drie-eenheid zou kunnen zijn. Verder kan ik nog melden dat ik berichten op internet vind waarin gemeld wordt dat wanneer duiven op je hoofd poepen, dit geluk brengt. Duiven worden echter ook wel vliegende ratten genoemd omdat ze vol bacteriën zitten. Zelf vind ik duivenpoep, na het onophoudelijke en luide gekoer nog het meest irritant aan duiven. Nadat de duiven van mijn balkon waren verdwenen en de poep was geruimd ging het met mij eerlijk gezegd lichamelijk, emotioneel en spiritueel alleen maar slechter.
Mijn vraag of het écht te rechtvaardigen valt of de witte duif een symbool is voor de heilige geest, is wat mij betreft nog niet afdoende beantwoord. Ik heb de redenen gevonden, maar of de vlag de lading werkelijk dekt is wat mij betreft nog geen uitgemaakte zaak. De zoektocht gaat ongetwijfeld verder.
Hoe het onbewuste je soms een spiegel voorhoudt of hoe je in de buik van een walvis kan wonen zoals Jonas of als de schepper en maker, vader Geppetto, van Pinokkio.
Pinokkio van het Italiaanse Pinocchio, wat vertaald stukje pijnboom oplevert, is een marionet die door tussenkomst van een goede fee, tot leven komt, maar wel van hout blijft. Hij is een machine. Het is slechts een kwestie van tijd totdat onze held een aantal avonturen beleeft, waarbij hij meermalen in aanraking komt met booswichten, met de zelfkant, tot dat hij langzaam in een ezel verandert . Zijn geweten, Japie de krekel, geeft Pinokkio het inzicht dat hij beter een ander pad kan kiezen en samen gaan ze naar huis. Het huis blijkt al tijden verlaten en leeg en verstoft. Ze gaan op zoek naar Geppetto en vernemen dat hij in de buik van een enorme en beruchte walvis, Monstro, leeft. Uiteindelijk vinden ze Monstro, laat Pinokkio zich opslokken en bevrijdt Gepetto uit de buik van de walvis door een groot vuur te ontsteken in de buik van Monstro, die allen dan uit niest. Gered. Als beloning voor zijn rechtschapen gedrag beloont de fee Pinokkio door hem in een jongen van vlees en bloed te veranderen.
Een doorzichtig verhaal dat een ieder een spiegel voorhoudt, die de tijd neemt hier op te reflecteren.
Waarom is de weg terug omhoog, uit het dal of de berg op, zoveel moeilijker en zwaarder dan naar beneden. Omlaag gaat bijna vanzelf, je hoeft er weinig voor te doen, wanneer je niet oppast gaat het zelfs heel hard. Omhoog klimmen gaat moeizaam, er zijn ook talloze obstakels die gepasseerd en overwonnen moeten worden.
Wat is de rol van de zwaartekracht? Zwaartekracht is de som van gravitatiekracht, de door de aarde gegeneerde aantrekkende werking op andere voorwerpen en centrifugale kracht, de kracht die een voorwerp ervaart wanneer het mee roteert met de aarde. Dat klinkt heftig, moeilijk en zwaar om tegenin te gaan en lastig om je van los te maken. Als je ooit een lancering van de Apollo raketten hebt gezien in de jaren 70 van de vorige eeuw, dan weet je hoe ontzetten veel kracht, brandstof en stuwing er nodig is om omhoog te komen, los van de aarde.
Ga er maar aan staan, als individu, het pad omhoog te gaan. Het is zeker de moeite waard, misschien wel het enige van echte, blijvende waarde in dit aardse leven, maar het gaat veel energie en doorzettingsvermogen vragen. Gelukkig zijn er ook krachten die je tegemoet komen wanneer je eenmaal op weg bent.
Evenwicht is belangrijk, zonder evenwicht val je om. Het gaat er om je balans te bewaren, het liefst in iedere situatie waar je in terecht komt. Dat is zeker niet makkelijk, soms is het acrobatiek. Een andere keer moet je in allerlei bochten wringen om je staande te houden, om je evenwicht te bewaren. Het symbool van de Tao is een mooie eenvoudige én diepe visualisatie van de balans tussen Yin en Yang.
Emoties gaan de hele dag met je aan de haal, en verstoren je mentale rust en evenwicht. Los kunnen laten gaat zeker helpen. Zien wat er is, voelen wat er is, maar er gelijkmoedig onder blijven, zonder je te forceren.
Een uitgebalanceerd leven met voldoende afwisseling, rust en inspanning, werk en afleiding, plezier en lijden en gezond en regelmatig eten is een aanrader. Communiceren met wat er ook om je heen is, op een gelijkmoedige wijze maar zeker niet zonder gevoel.
Over het algemeen is de spirituele betekenis van hert, in het bijzonder de hinde, het vrouwelijk hert, er een van vernieuwing, tederheid, de kracht van het innerlijke kind, zachtaardigheid en intuïtie. In de sjamanistische traditie gezien als een bron van bewustzijn en spiritualiteit. Als totemdier (je spirituele gids) is het een brug tussen de materiële en de spirituele wereld. Voor boeddhisten betekent het hert wedergeboorte, daar Boeddha zijn bevrijdingsleer in een hertenpark uiteen deed. Ook Christus heeft als een van zijn symbolen het hert, het zinnebeeld van reinheid hier.
Het beklimmen van de berg blijkt een steil pad vol hindernissen. Het zijn de aanwijzingen voor de spirituele stappen, die het verloop van het proces op duistere pad van het geestelijke leven, richting geven. Dat de zoektocht naar de werkelijkheid en de bevrijding uiteindelijk is en leidt tot het inzicht dat er geen ontwikkeling is geweest. Het is er al. Het pad is nu. Het is de ontplooiing van de ware natuur.
Een uurtje later maakte ik bovenstaande foto. Om even bij het vorige onderwerp, de Passie, te blijven, de bij staat in de christelijke symboliek voor ijver, goed kunnen organiseren, reinheid, moed, gezond verstand, samenwerking en natuurlijk zoetheid. Verder is maagdelijkheid een attribuut, omdat men vroeger dacht dat bijen zich niet via een vorm van coïtus voortplantte. De bij staat in de christelijke context ook voor wedergeboorte en is dat niet het thema van het christendom, zo niet alle bevrijdende religies en heilsleren?
De passiebloem, in het Latijn: Passiflora incarnata, is een mooie bloem om op een zonnige zondagmiddag te fotograferen. Passio waarvan de naam Passiflora is afgeleid betekent lijden, Flos bloem. De missionarissen uit Spanje, aangekomen in Zuid Amerika, zien in de bloem direct de symboliek van het lijden van Christus. Zijn lijdensweg heet ook wel ‘de Passie’. De tien groene blaadjes, achterop het steeltje naar de drie stampers toe, zouden symbool staan voor de tien apostelen. De missionarissen hadden voor het gemak Judas en Petrus al afgeschreven. De drie donkere, wijnrode stampers verbeelden de drie spijkers waarmee hun Messias aan het kruis werd genageld. Het is en blijft natuurlijk ook een heel mooie bloem die al jaren aan het begint van de zomer op mijn balkon bloeit.
