Afgelopen zaterdag was het weer Koningsdag in Nederland, de traditionele viering van het feit dat het land waarin ik woon, in naam geregeerd wordt door een koning, voorheen koninginnen. In mijn woonplaats wordt dat gevierd middels een enorme vrijmarkt, die heel veel mensen uit het hele land trekt. Het was nooit mijn ding, maar sinds een jaar of tien doe ik er aan mee, vooral omdat mijn vriendin, die ik ruim tien jaar geleden heb ontmoet er gek op is, het bekende struinen. En omdat ik, niet lang nadat ik haar leerde kennen, een oude hobby nieuw leven heb ingeblazen, te weten het verzamelen van langspeelplaten, vinyl of kortweg lp’s genoemd. Dit jaar had ik echter geen puf en lag ik als een vaatdoek rond in mijn huis, dat vlakbij een van de bekendste locaties van die vrijmarkt ligt. Mijn vriendin was al vroeg de deur uit, maar stond twee uur later al weer trots bij mij boven met dertig tweedehands lp’s onder haar arm.

Ik ben nu al een paar dagen bezig deze grammofoonplaten af te spelen. Het is merendeels heel oude jazz. Ik luister sinds een jaar of twee regelmatig naar jazz en heb een heel bescheiden verzameling, die voor een groot deel bestaat uit opnames van Miles Davis. Dit is heel iets anders. De jazz uit de beginjaren is luchtiger, soms zelfs vrolijker te noemen. Er zit een box bij, getiteld ‘Collector’s History Of Classic Jazz” met vijf lp’s erin. Langspeler 1 begint met fascinerend tromgeroffel dat de titel ‘Examples Of African Tribal Music’ heeft meegekregen, zover gaat het ontstaan van de jazz dus terug. Vanavond ben ik toe aan langspeler 3, waarvan de muziek klinkt als behoorlijk oude blues. Op kant 2 trekt de tekst van het vijfde nummer, met de mij op dat moment nog onbekende titel ‘Three Woman Blues’ mijn aandacht.

De tekst van dit nummer gaat als volgt:

I ain’t never loved,
But three women ruled my life.
The first was my mother,
The second was my sister
And the third was the girl that wrecked my life.

Een golf van herkenning ging door mij heen. Maar belangrijker dan dat: iemand anders, lang geleden had de zelfde ervaring! In een andere tijd, een ander land, met een totaal andere achtergrond en in een heel andere maatschappij waarschijnlijk. Al snel vroeg ik mij af of er een patroon is, of veel meer mannen dit zo voelen of meegemaakt hebben? De stap naar het idee van een onderliggend archetype was toen snel gemaakt. Stel nu dat dat er is, dan zou dat mijn probleem een stuk lichter en makkelijker te hanteren maken. Immers de hele situatie en levensgeschiedenis, waar ik al een heel leven mee worstel ziet er dan ineens heel anders uit in dit licht. De drie oppermachtige vrouwen zijn dan slechts marionetten in een spel van een, weliswaar zeer machtig, overerft psychisch fenomeen in mijn collectief onbewuste, waar ik zelf ook een willoos slachtoffer van ben (geweest). En hoe is dat voor vrouwen? Manifesteert het archetype zich bij hun op een mannelijke manier? Via de ervaringen met een vader, een broer en de eerste pummel die hun hart brak? Het zet je aan het denken over en vooral aan het relativeren van al die onoplosbare boosheid, frustratie en onmacht. Ineens voelde ik mij minder zwaar en begon de energie weer een beetje te stromen. Nou, een beetje? Ik zit inmiddels ‘s avonds laat achter mijn computer dit in te typen. Wat is muziek toch helend, bedenk ik mij voor de zoveelste keer in mijn leven.