Is het kunst?

Is het kunst is een vraag die menigeen misschien bezighoudt. Rare formulering, maar dit komt omdat ik niet weet of dit veel mensen bezighoudt. Zelf vraag ik het mij soms af wanneer ik iets zie dat voor mij de kunstzinnige uiting is van iemands innerlijke (gevoels)wereld of een reconstructie van de wereld om hem of haar heen. Kunst is het gevolg van een projectie, een interpretatie en een schepping in materiële vorm, een schilderij, een foto of een sculptuur. Ik beperk me nu tot een paar uitingen van beeldende kunst. Een foto die ik gemaakt heb hing een dag in het Cobra museum in het kader van een project. De curator die een inleiding hield begon aldus: “Kunst is wat anderen vinden dat het is”. Zijn idee was dat een kunstenaar zijn werk niet zelf kunst kan noemen. Het kan waarschijnlijk wel,  maar ik vind het zelf altijd een beetje raar, maar misschien komt dat omdat ik geen bekend kunstenaar ben.

Er zijn ruwweg twee soorten kunst, figuratieve en abstracte beeldende kunst , hoewel er volgens sommige ook ontaarde kunst is, maar daar ga ik hier niet op in. Figuratief wil zoveel zeggen als naar de natuur. Deze uiting wordt door veel mensen als echte kunst, als vakmanschap gezien. Je hoeft niet veel moeite doen om het te begrijpen. Abstracte kunst is een beleving. Een beleving die vele tegen de borst stuit, die soms als negatief wordt ervaren, een ontkenning van het leven, van de natuur.

De psychologische impact van kunst is mijns inziens enorm. Het is een confrontatie van een subject met een object die of leidt tot vereenzelviging of tot afkeuring. Bij dat laatste denk ik dan aan woede, afgunst en angst meestal samengevat met de woorden: “dat kan mijn kleine neefje ook”. Het mag duidelijk zijn dat het dan meestal over abstracte kunstuitingen gaat. Het wordt ook lelijk gevonden eerder dan figuratieve kunstuitingen die dan eerder saai worden gevonden wanneer ze niet als mooi worden ervaren. Die laatste twee zijn natuurlijk persoonlijke waardeoordelen, die er in wezen niet echt toe doen., behalve voor de persoon die ze uit.

Kunst is een creatief en psychologische proces, een zoektocht van een individu, wanneer het tenminste vrije kunst is, waarbij er toegeleefd wordt naar een climax, een apotheose zo je wilt, die verlossing of bevrijding biedt voor zowel de kunstenaar als de toeschouwer. Er vindt een assimilatie plaats met als gevolg een nieuwe toestand van welbevinden of onbehagen die confronterend werkt en een breuk met het moment ervoor oplevert. Kunst is dus een psychisch omwentelingsproces dat het gevolg is van een ambachtelijke ondernemen. Je zou er ook een spirituele component in kunnen ontwaren, zeker wanneer je je begeeft op het vlak van symbolisme en de inherente betekenis van de schepping die je aanschouwt. Kunst heeft vaak een boodschap, er worden zelfs manifesten geschreven door kunstenaar over hun kunst, denk aan de Stijl, begin vorige eeuw. Kunst wordt dan een soort religie. Het is duidelijk, over wat kunst is is nog niet het laatste gezegd.

One Comment, RSS

  1. Jos Bohncke

    Volgens de tweedeling die Bertie hanteert; figuratief of abstract, ben ik een aanhanger van abstract, omdat het mij als beschouwer vrijheid geeft in mijn verhouding tot, mijn interpretatie van het kunstwerk. Wellicht dezelfde vrijheid die de maker heeft ervaren bij het maken ervan. Het figuratieve is na vele eeuwen figuratieve kunst te vertrouwd, te bekend. Het vernieuwende van abstracte, niet-figuratieve kunst spreekt mij aan.
    (voor uitgebreide reactie; zie contactformulier)