Filosofie

Volgens kerkvader, theoloog en filosoof Sint Augustinus zijn de twee verderfelijke zondes concupiscentia en superbia de grootste hindernissen voor de mens om waardig te zijn in de ogen van God en om zalig te worden. Concupiscentia het zondige verlangen naar welke vorm van seks dan ook en superbia oftwel hubris, de zonde van hoogmoed. De ware christen moet leren kuis en ootmoedig te zijn. Concupiscentia komt later bij Freud terug als seksuele begeerte en bij Adler als het verlangen naar macht, de machtswil. Wat is het toch dat we ons juist tot die twee in een slecht daglicht staande verlangens aangetrokken voelen?

De trend zet zich door heden ten dage op zowel het materiele als het immateriële vlak. Je hoeft maar vijf minuten op sociale media rond te hangen op internet om te zien wat ik bedoel. Maar is het erg? Is het verwerpelijk?  Dat hangt toch heel veel af van het standpunt van waaruit je kijkt, je insteek. Uiteraard valt het waarschijnlijk het meest te billijken vanuit het gezichtspunt van de zondaar, al zijn er, denk aan Augustinus zelf, genoeg zondaars die het heel moeilijk hebben met hunkeringen. Anders wordt het vanuit het tegenoverliggende standpunt, van bovenaf gezien als je wilt. Vanuit de spiritueel geïnspireerde wijze is het iets dat de weg naar verlichting bemoeilijkt. De botsing tussen het individu en zijn omgeving wordt op grotere hoogte sterker gevoeld, blijkbaar. De lagere persoonlijke voorkeuren wegen niet op tegen de hogere levensbeschouwelijke ideeën zo lijkt het.

Het lijkt mij duidelijk dat je energie, aandacht, moed en wat dies meer zij slechts een keer tegelijk kan inzetten. Het is moeilijk zo niet onmogelijk twee meesters te dienen zegt men wel. Ik kan mij voorstellen dat het een het ander in de weg kan staan, maar de keuze is aan een ieder voor zich natuurlijk. Zolang je er maar niemand mee kwetst of pijn doet. Het klinkt misschien heel stichtelijk, deze blog, maar denk er eens over na.

Read more

Het dwazen goud blijkt echt te bestaan. Een andere naam voor pyriet of ijzerkies is klatergoud. Pyriet is een mineraal en bekend onder de scheikundige naam ijzerdisulfide. Dit zijn kristallen in de vorm van een kubus. Pyriet heeft een goudachtige glans maar is niet veel waard. Pyriet is afgeleid van het oude Griekse woord ‘pyr’, oftewel vuur. Wanneer je pyriet tegen vuursteen of ijzer slaat geeft het vonken. Pyriet lijkt eigenlijk nauwelijks op goud, het is hard met scherpe randjes in plaats van zacht en rond. De goudglans verandert wanneer het glansvlak kantelt. Het is een opvallende maar waardeloze investering. Maar in de oudheid was het handig om vuur te maken en dat is veel waard.

Echt goud daarentegen is ook heel veel waard, althans voor wie in haar waarde gelooft. Voor mij heeft het zero waarde en ik zal er ook geen cent aan uitgeven. Net als papiergeld dat op zichzelf ook niets waard is hebben we als mensen afgesproken dat het veel waard is. Het is goud dat blinkt. Het is een verwachting , een belofte.

Verwachtingen zijn gebaseerd op oude overtuigingen en houden een zekere teleurstelling in, gevolgd door het verrast zijn. Emotioneel worden we heen en weer geslingerd tussen verwachtingen en teleurstellingen en het is toch iedere keer weer een verrassing wanneer verwachtingen niet bewaarheid worden. We schijnen het nooit te leren. Dat is de waarheid. Wensen zijn het gevolg van een discrepantie  tussen de realiteit van het wakker zijn en die van het dromen. Het bewust van de aard van de verbeelding zijn of er door mee gesleept worden. Natuurlijk is het al een oud gebruik de rafelranden van de verbeelding op te zoeken om tot een begrip te komen van wat er meer is in dit of een ander leven. Imaginatie van wat kan zijn is een sterk hulpmiddel om tot de waarheid te komen. Die waarheid waar ik het wel vaker over heb, niet het goud der dwazen. Helaas leidt zulk een gebruik van de REM staat nogal eens tot aan psychose grenzende ervaringen. Dwazen goud dus.

Het doel van de spirituele zoektocht is dan ook niet zozeer de reis en bewustwording van het beloofde licht, maar meer zoals Carl Jung dat formuleert een bewust worden van de eigen schaduw en de collectieve schaduw. Een tot inzicht komen vanuit de duisternis. Een misschien minder aanlokkende idee, ook hier met het verlangen, en de inherente terugkerende teleurstellingen, om je meer bewust te worden van wat er is en te groeien in, onbaatzuchtige, eeuwige liefde. We moeten tot wijsheid komen in onszelf voordat we de verbeelding op waarde kunnen leren schatten. Dat lijkt mij het ware goed, het ware goud.

Read more

Sapíenta is een term bedacht door Augustinus en betekent wijsheid. Wijsheid komt met de jaren en ontstaat door levenservaring en de veronderstelling is dat het ook komt doordat het ouder wordende brein langzamer gaat werken en dat er daardoor meer tijd wordt genomen om tot een beslissing te komen. Dat eerste gaat voor mij ook op, maar dat laatste zeker niet. Dat kan verklaren waarom ik nog nauwelijks sporen van weloverwogen wijsheid ten toon spreid in het dagelijks leven.

Mijn brein werkt nog steeds als een tierelier. Nu heb ik onlangs te horen gekregen uit welingelichte kringen dat ik hoogbegaafd ben en mij, zoals uit eerder blogs mag blijken, in het autisme spectrum bevind. Dit schijnt elkaar te versterken. Ik vind mijzelf niet buitengewoon slim of intelligent, maar schijn dat dus wel te zijn. Het is maar welk referentiekader je aanlegt.

Helaas is dat in mijn jeugd niet goed onderkent en werd ik  toen gezien als een lastig, onhandelbaar kind dat niet kon meekomen op school. Nu heb ik een bijna onverholen afkeer van autoriteit en kan ik het slecht verdragen wanneer mensen zich nu juist daarop laten voorstaan, zoals sommige leraren op de lagere en middelbare school , die bovendien geen blijk gaven van, zeg maar, bovengemiddelde intelligentie. Het fenomeen wordt Oppositioneel-opstandige gedragsstoornis genoemd. Het is dus een probleem. Een stoornis in het gedrag. Maar van wiens gedrag? Wat is er irritanter dan domme mensen die zich een air van autoriteit aanmeten? Of ga ik te snel?

Die snelheid waarmee mijn hersenen werken is wel een dingetje. Meestal zie ik al aankomen wat er gaat gebeuren, niet omdat ik helderziend ben, maar omdat ik goed en snel kan deduceren en de verwachtingen al doorgerekend heb, zeg maar. Deduceren, zoals Sherlock Holmes doet rond de vorige eeuwwisseling in de boeken van schrijver en arts Sir Arthur Conan Doyle, die zelf een autist was. Deductie is een methode van overdenken, vooral gebruikelijk in de filosofie en in de logica, waarbij een gevolgtrekking wordt gemaakt uit het algemene naar het bijzondere. Met andere woorden: deductief redeneren is een onderzoeksmethode, waarbij je op basis van een generalisatie naar specifieke gevallen zoekt. Met behulp van deductief onderzoek toets je theorieën. Maar je kunt dit natuurlijk ook op dagelijkse voorvallen toepassen. Laatst deed ik een IQ test en scoorde in deductief redeneren zeer hoog. Daarentegen scoor ik zeer laag in test die voornamelijk op rekenen zijn gebaseerd. Ik vind rekenen lastig en ook niet echt interessant. Een voorbeeld van deductie is: alle zoogdieren hebben een hoofd, de mens is een zoogdier. Het is een afleiding kort gezegd.

Even terug naar wijsheid. Deduceren is een trucje en heeft dus niets met wijsheid te maken. Om tot wijsheid te komen heb je ook inductie en abductie nodig. Inductie houdt op bij de redenering en voegt niets toe aan een theorie, het is een constatering. Inductie wil zeggen het tegenovergestelde, namelijk door de details te bestuderen komen tot een algemene waarheid, een generalisatie. Dit klinkt al creatiever. Je kunt beide combineren en komen tot een meer empirische benadering van een probleem of vraagstelling. Abductie is het zwakkere broertje van de twee voorgaande. Het leidt tot een mogelijke verklaring. Alle zoogdieren hebben een hoofd, de mens is een dier. Waar, maar niet heel specifiek. De drie samen geven de mogelijkheid iets intelligent te benaderen vanuit meerdere invalshoeken. Dit wordt ook wel je inleven in iets of iemand genoemd, wat naast dat het tot de nodige ervaring leidt, gezien wordt als een vorm van wijsheid.

Read more

Tijd houdt iedereen bezig, letterlijk en figuurlijk. Er zijn rockbands die er nummers, een heel album aan wijden of het in de naam van hun band verwerkt hebben. Er zijn vele boeken en theorieën over geschreven en de meeste mensen komen naar eigen zeggen tijd te kort. “Time is of the essence” zeggen de Engelstaligen wanneer ze vinden dat iets direct moet gebeuren. Gisteren ben ik met iemand die ik ken een genootschap begonnen om over tijd te kunnen praten, TIJDgenoot.

Het advies luidt vaak, leef in het heden, vergeet het verleden en heb geen zorgen voor de dag van morgen. Alleen, er is eigenlijk geen heden. Het heden is een beleving van iets dat er niet is. Het universum waarin wij ons bevinden vindt zichzelf ieder moment opnieuw uit. Er is een nauwsluitende opeenvolging van universums met ieder hun eigen verleden en toekomst op de horizontale as van de grafiek en wij bevinden ons op de verticale as en ervaren het punt waarop we ons bevinden als zouden wij in de tijd zijn. Er is een oscillatie, een golfbeweging van plus naar min en weer terug van beneden naar boven en wij bevinden ons halverwege zo is de idee van weer anderen. Het punt is dat er geen vast tijd is of vast punt van waarneming en dat niks vast ligt.

Denk weer aan de film ‘Groundhog Day’ en de hoofdpersoon die iedere dag opnieuw beleeft als dezelfde dag tot hij het doorkrijgt en heel langzaam kleine aanpassingen aanbrengt in die dag om zijn leven leuker te maken. Misschien goed hier eens over na te denken voordat  je weer eens gehaast door de stad fietst of over de snelweg scheurt omdat je geen tijd te verliezen hebt, omdat je te laat bent. Voor je het weet is je tijd op en heb je tijd verdaan met dingen die er niet toe doen.

Read more

Pattern matching dan is de overeenstemming tussen templates ( sjablonen in goed Nederlands) in de mens en in zijn omgeving of in het universum om het grote plaatje te pakken dit keer. Pattern matching is de idee in het boek Godhead, the brain’s big bang, dat voor elke template in de mens er een corresponderende template is in het universum. Ik zal dit uitleggen.

Het universum bevat informatie. Die informatie is opgeslagen in donkere materie die is ontstaan tegelijk met de materie die wij denken waar te nemen, grofweg de aarde, de mens, en het heelal. Deze voor ons onzichtbare donkere materie is ontstaan tegelijk met de voor ons waarneembare materie tijdens en na de grote oerknal 13,8 miljard jaar geleden. Volgens de theorie in Godhead bevat deze donkere materie een vorm van bewustzijn en organiserende mogelijkheden. Iedere keer dat ik iets wezenslijk leer wordt dat opgepakt door een template in deze donkere materie in het universum waarmee het van nature correspondeert. Deze pattern matching template zendt daarop een boodschap uit naar het bewustzijn van de zender hier op aarde met nieuwe informatie. Hierdoor leren we via ons bewustzijn op een manier die wij spiritueel noemen. De relatons, zoals Joe Griffin en Ivan Tyrell de moleculen gedoopt hebben, in de donkere materie die hiervoor verantwoordelijk zijn, hergroeperen zich hierna om nieuwe informatie te vormen. Dit is hoe we leren in relatie tot het universum. Het hoofdstuk dat deze materie behandelt heet dan ook relationships. Laten we een andere invalshoek bezien, die over hetzelfde fenomeen gaat.

De taal die we gebruiken om te klagen, te roddelen en grappen te maken is ook bedoeld om te communiceren met God via onze ziel, ons bewustzijn, zodat God kan reageren en we spiritueel kunnen groeien. Ik gebruik voor het gemak even het beladen woord God. Dit is niets nieuws. Oude vaak sjamanistische samenlevingen gebruikte dit fenomeen al om hun kennis omtrent de wereld, de aarde en het heelal, te vergroten en hun plaats in dit grotere geheel te leren kennen.

Dit was de gedachte achter mijn gebruik van de zelf bedachte term overeenkomende patronen. Een term die vragen opriep die ik hopelijk nu heb verklaard.

Read more

Tijd heeft mijn interesse en ik wilde er een keer over schrijven, maar wist niet hoe. Ergens diep van binnen weet ik dat tijd niet bestaat maar hoe iets te verklaren dat niet bestaat? Gelukkig, zoals vaak zo niet altijd in het leven komt er een oplossing. Al is dat anders dan je verwacht. Afgelopen weekend was ik kijken naar de expositie van Frits Jonker. Er was veel moois te zien en allemaal perfect uitgevoerd. Terwijl ik rondkeek viel mijn oog op een dun boekje, “Het idee van de eeuwige wederkeer”, getiteld. Ik breng het woord wederkeer in verband met Nietzsche en heb het boekje gekocht en in korte tijd gelezen.

Frits is vooral geïnspireerd geraakt dit boekje te schrijven door de ideeën van Ouspensky en films over wederkeer. Ik heb ooit een klein boekje van Ouspensky gelezen. Het enige voorbeeld van een film die ik zelf gezien heb is Groundhog Day, ook één van mijn favoriete films, die ik in de jaren negentig keer op keer bekeken heb. Eeuwige wederkeer is het idee dat alles er al is en vaststaat en dat de mens daarin eeuwig is en het product én de producent is van verleden, heden en toekomst. Er is geen tijd, er is alleen bewustzijn. Tijd is een illusie die behoort in de categorie van het menselijk lichaam dat slapende is, droomt dus. En ook een illusie is op de schaal van wat eeuwig is. Materie is een tijdgebonden manifestatie. Wat er toe doet is bewustzijn.

Bewustzijn is iets anders dat mij bezighoud. Het idee hier is dat het bewustzijn de ziel is van het leven en dat de ziel eeuwig is, niet door reïncarnatie in opeenvolgende levens maar door je bewust te zijn van je ziel en het feit dat het leven van alle tijden is, ook op dit ene moment. Je bent je ziel indien je je daar van bewust bent (geworden) en je bent de uit onder andere India bekende slang, die in zijn staart bijt, de Ouroubouros. Frits merkt daar over op dat de slang zichzelf uit zijn mond creëert, gezien in het licht van zijn idee van de eeuwige wederkeer een juiste constatering. De slang dat ben jij, zo vervolgt hij, van geboorte tot dood, maar het lichaam slaapt en is tijdelijk. Geboorte en dood zijn één en hetzelfde moment, de ervaring van beweging (door tijd) is een illusie. Het resultaat is dat net als in de film Groundhog day, dat je je eigen leven kan vormgeven en perfectioneren doordat je steeds opnieuw hetzelfde moment beleeft. Je geeft de informatie over hoe het nu met je gaat door aan je in het verleden en in je toekomst levende ik. Jouw ik nu, is dan het stemmetje dat je hoort in je hoofd ergens in het verleden of het stemmetje van de toekomst dat je nu goede raad geeft.

Ik raad je aan dit boekje, met een helder en duidelijk betoog, te lezen. Het idee van de eeuwige wederkeer is echt een opluchting, een bevrijd zijn door bewustzijn van de illusie van alledag. Het is mogelijk iets van je leven te maken, te doen waar jíj zin in hebt.

Read more

Verlangen is in dit artikel de oorzaak, is de wegverbreider van spiritualiteit. Verlangen is dan het gevolg van een tekort (Plato) bij bijvoorbeeld de man, naar de ander, de vrouw, die in deze dan superieur zou zijn, wanneer het gaat om de wijsheid van de liefde in de meest brede betekenis. Verlangen ook als iets dat verbintenis zoekt en creëert, relaties ontwerpt en bevestigt. Dit als gevolg van de relatie die er ontstaat tussen organen en prikkels, heel concreet is bijvoorbeeld de relatie tussen de hersenen en indrukken, beide zijn ook met een zekere intensiteit. De hersen zijn dan als een samenspel van krachten met een gegeven, wisselend intensiteit, de indrukken zijn als lichtdeeltjes, fotonen die er op botsen. Het lichaam is als machine en is een conglomeraat van processen en krachten dat informatie verzamelt en opslaat. Het lichaam is dan als relatie van krachten (kwaliteiten als verzameling van kwantiteiten) waarvan de werking een open uitkomst heeft, gelijk een kansspel, een tafel met dobbelsteen waarboven iets hangt dat het geheel determineert. De laatste beeldspraak is van Nietzsche in Aldus sprak Zarathoestra.

De existentiële angst voor de liefde creëert een verlangen, er is een verwachting van gelukzaligheid maar er is tevens een besef van de onbereikbaarheid daarvan. Het ego, de kleine rede, bij Nietzsche het product van het materiële, de neurologische processen staan in tegenstelling tot de grote rede, het, zo je wilt goddelijke bewustzijn, dat de ervaringsinformatie in kaart brengt en opslaat.

De rol van gesproken woorden wordt zichtbaar in bijvoorbeeld filosofie, filosofie betekent in het Grieks: houden van wijsheid waarbij filo houden van betekent, en sophia wijsheid. Filosofie begint met een intuïtie, woorden maken er iets anders van. Er zijn beelden die de menselijke staat reflecteren en willen sturen. Een veelheid aan beelden organiseert een idee of concept dat verwoord betekenis draagt dat ondergeschikt wordt aan perceptie. Het universum is een collectie beelden en informatie, die mens daarin ervaart als veranderend omdat zijn lichaam (samenstelsel van krachten) zich beweegt daarbinnen. Verlangen is dan de wil tot  veranderen, de spiritualiteit.

Sensaties generen nieuwe sensaties, nieuwe ideeën nieuwe verlangens en zo kan de spiritualiteit blijven groeien en voor groei blijven zorgen. Dan is er de vrijheid, niet de wil, om een gezichtspunt in te nemen, een standpunt te kiezen van waaruit een dimensie van de aangetroffen waarheid of relatie van verbindingen kan worden ervaren en geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld in het verlangen om een filosofie over verlangen te schrijven wordt dan een achterliggende idee over de werking ervan gepositioneerd. Ik denk en het is is dan de scheiding in doen en zijn.

Voor de inspiratie van dit filosofische artikel ben ik dank verschuldigd aan De dynamiek van het bewustzijn door Ko Vos.

Read more

Ooit, in een ver verleden, was er vrouw van ongekende schoonheid en wijsheid in mijn leven die de werkelijke liefde voor de kenbare waarheid in mij deed ontvlammen. En, hoewel of liever doordat ik mij gedroeg als een onbeholpen jager, verloor ik haar na een heftige achtervolging. Zoals Apollo door de liefde voor een nimf, opgewekt door een pijl van Eros, haar achtervolgt door de bossen totdat zij door de riviergod Peneus, wier hulp zij had aangeroepen, in een laurierboom wordt verandert en zijn zoektocht moest staken.

Wie was deze vrouw, de andere, deze belichaming, van de reis, van de ziel, zoals zij veelvuldig voorkomt in de oude Griekse mythen, met Pallas Athene, Artemis of Aphrodite of allen ineen als doel? Achtereenvolgens zijn zij de godin van oorlog en vrede en de filosofie en wijsheid, de godin van de jacht, de wilde natuur en de geboorte, een lichtgodin en de godin van de liefde, schoonheid en vruchtbaarheid. Net als bij Dante Alighieri Beatrijs in zijn Goddelijke Komedie is zij en zijn zij de belichaming van de reis die een man maakt wanneer hij terugkeert in zijn innerlijke belevingswereld nadat hij zijn anima op een vrouw in zijn omgeving heeft geprojecteerd.

Het is het verlangen van de man, of het vrouwelijke in de man, naar het voor hem eeuwig onbereikbare, de ultieme waarheid, die hij niet kan kennen met zijn verstand doch slechts in stilte kan ervaren in liefde opgewekt door schoonheid. Liefde die hem stil doet vallen, zijn handelen verlamt en hem op doet gaan in zijn innerlijke belevingswereld in een reis naar de verre diepten van zijn ziel en uiteindelijk hopelijk de weg naar boven, naar het licht. Helaas is deze vrouw, in ieder geval in de ogen van die man uiteindelijk een wispelturige, onberekenbare koningin, die uiteindelijk voor hem van haar voetstuk valt en verwordt tot zijn Hekate, een ander Griekse godin, meesteres van de magie, de geesten, de maan en de nacht. Uiteindelijk verandert zij in een laurierboom.

Het moge duidelijk zijn dat dit de zoektocht van de man in wording ernstig bemoeilijkt en er zijn er waarschijnlijk vele die de tocht staken. Ik weet dat ik dat deed na twintig stormachtige jaren. Ik begon een nieuw leven meer gericht op materiële zaken en begon uiteindelijk als interieurfotograaf mijn boterham te verdienen. Echter een paar jaar geleden, tijdens corona droogde het werk op. Ik zat thuis en begon te lezen, vooral Jung  en Chinese filosofie. Zo kwam het dat het lot mij riep mijzelf weer in mijn innerlijke wereld te verdiepen en spiritueler te worden. Tot nu toe verloopt deze reis een stuk gelijkmatiger en is het een mooie verdieping van het gelukkige leven dat ik met mijn huidige vriendin heb.

Read more

Gisterenavond zag ik de film Eraserhead van David Lynch. Wat een bizarre cultfilm. Het was eigenlijk meer een horror film. Het leven van de persoon was beklemmend, naargeestig, beangstigend en duister. Het was meer lost in the dream. Het was een nachtmerrie.

De droom leven wil meestal zoveel zeggen als het zogenaamde ultieme leven hebben, een droomhuis, een droomrelatie, de auto van je dromen, de man of vrouw van je dromen in je leven hebben en ondanks alle jaloezie van anderen om je heen gelukkig zijn. Of de droom die je ouders wilde dat je zou leven voor hun leven. Daar doel ik niet op hier en daar wil ik het ook niet over hebben.

Mijn idee van de droom leven is tweeledig. Aan de ene kant ondergedompeld zijn in de illusionaire realiteit, de verzinsels van je verbeelding volgen en aan de ander kant wakker wordend de ene kenbare waarheid zien en daar naar leven. Ik heb het hier al eerder over gehad in mijn blog.

Het gaat om deze tweeledigheid van het bestaan in het universum, de schepping waar wij deel van uitmaken, of je nu de nadruk legt op de evolutionaire benadering of de creationistische leer, het is uiteindelijk één wereld en het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Beide levens kunnen interessant en een gevoel van vervulling geven. Misschien is het ook wel de bedoeling om beide facetten van dit leven te ontwikkelen en door te maken. Het is lastig dat tegelijkertijd te doen, meestal zal het ene dit moment de overhand hebben en dan weer het andere.

Zo zou de oerknal zowel een materieel en een geestelijke begin zijn geweest en zou er zowel de voor ons zichtbare bekende materie als de voor ons onzichtbare donkere materie zijn ontstaan, beide met een vorm van bewustzijn, waarbij de laatste de informatiedrager is van alle kennis in het heelal.

De meest aangewezen weg en de meest harmonische is dan waarschijnlijk toch de weg door het midden. Een leven waarbij je indachtig wat goed is voor beide kanten leeft. Ook hiervan denk ik dat het niet heel makkelijk wordt wanneer je slechts een van de twee dromen leeft in het begin. Eén droom kan al een nachtmerrie zijn, laat staan twee verschillende, elkaar ogenschijnlijk tegensprekend dromen tegelijk leven. Dat lijkt en is vragen om moeilijkheden, maar ik geloof dat het uiteindelijk veel oplevert, wanneer je indachtig beide werelden probeert te leven en te handelen. Leef je droom!

Read more

Is het kunst is een vraag die menigeen misschien bezighoudt. Rare formulering, maar dit komt omdat ik niet weet of dit veel mensen bezighoudt. Zelf vraag ik het mij soms af wanneer ik iets zie dat voor mij de kunstzinnige uiting is van iemands innerlijke (gevoels)wereld of een reconstructie van de wereld om hem of haar heen. Kunst is het gevolg van een projectie, een interpretatie en een schepping in materiële vorm, een schilderij, een foto of een sculptuur. Ik beperk me nu tot een paar uitingen van beeldende kunst. Een foto die ik gemaakt heb hing een dag in het Cobra museum in het kader van een project. De curator die een inleiding hield begon aldus: “Kunst is wat anderen vinden dat het is”. Zijn idee was dat een kunstenaar zijn werk niet zelf kunst kan noemen. Het kan waarschijnlijk wel,  maar ik vind het zelf altijd een beetje raar, maar misschien komt dat omdat ik geen bekend kunstenaar ben.

Er zijn ruwweg twee soorten kunst, figuratieve en abstracte beeldende kunst , hoewel er volgens sommige ook ontaarde kunst is, maar daar ga ik hier niet op in. Figuratief wil zoveel zeggen als naar de natuur. Deze uiting wordt door veel mensen als echte kunst, als vakmanschap gezien. Je hoeft niet veel moeite doen om het te begrijpen. Abstracte kunst is een beleving. Een beleving die vele tegen de borst stuit, die soms als negatief wordt ervaren, een ontkenning van het leven, van de natuur.

De psychologische impact van kunst is mijns inziens enorm. Het is een confrontatie van een subject met een object die of leidt tot vereenzelviging of tot afkeuring. Bij dat laatste denk ik dan aan woede, afgunst en angst meestal samengevat met de woorden: “dat kan mijn kleine neefje ook”. Het mag duidelijk zijn dat het dan meestal over abstracte kunstuitingen gaat. Het wordt ook lelijk gevonden eerder dan figuratieve kunstuitingen die dan eerder saai worden gevonden wanneer ze niet als mooi worden ervaren. Die laatste twee zijn natuurlijk persoonlijke waardeoordelen, die er in wezen niet echt toe doen., behalve voor de persoon die ze uit.

Kunst is een creatief en psychologische proces, een zoektocht van een individu, wanneer het tenminste vrije kunst is, waarbij er toegeleefd wordt naar een climax, een apotheose zo je wilt, die verlossing of bevrijding biedt voor zowel de kunstenaar als de toeschouwer. Er vindt een assimilatie plaats met als gevolg een nieuwe toestand van welbevinden of onbehagen die confronterend werkt en een breuk met het moment ervoor oplevert. Kunst is dus een psychisch omwentelingsproces dat het gevolg is van een ambachtelijke ondernemen. Je zou er ook een spirituele component in kunnen ontwaren, zeker wanneer je je begeeft op het vlak van symbolisme en de inherente betekenis van de schepping die je aanschouwt. Kunst heeft vaak een boodschap, er worden zelfs manifesten geschreven door kunstenaar over hun kunst, denk aan de Stijl, begin vorige eeuw. Kunst wordt dan een soort religie. Het is duidelijk, over wat kunst is is nog niet het laatste gezegd.

Read more