januari 2023

Vandaag is het Blue Monday, ook wel bekend als de meest deprimerende dag van het jaar. De maandag van de laatste volle week van de maand januari. Dit naar aanleiding van een formule die de Britse psycholoog Cliff Arnall in 2005 bedacht. Het zou gaan om een formule die wetenschappelijk verantwoord is:

[W = (D-d] x TQ

___________________

M x Na

W staat in deze formule voor het weer, D voor de schulden, d voor het maandelijkse salaris, T voor hoelang geleden het kerst was, Q staat voor hoe goed men nog de goede voornemens volhoudt, M voor het motivatieniveau en Na voor het gevoel om actie te ondernemen. In normale gesprekstaal betekent dit dat deze dag donker en vaak somber is, zoals deze Blue Monday en dat maandag voor veel mensen de eerste werkdag van de week is, telt ook mee. Dat de hoogte van de schulden en salaris voor veel mensen belangrijk is, moge duidelijk zijn. Dat de kerstvakantie voorbij is, en de eerstvolgende vakantie nog als ver weg wordt ervaren is vaak ook al geen pré. Onder de streep zien we dan het vermogen of het ontbreken daarvan om de goede voornemens uit te voeren en de motivatie daartoe. Het is volgens mij mogelijk dat naar gelang variabelen in de formule anders zijn of worden ervaren de intensiteit van de gevoelens van treurigheid, neerslachtigheid en weemoedigheid of zelfs depressie erger of minder erg zijn. De academische wereld heeft zo zijn bedenkingen bij de formule. Zo zou de eenheid ‘tijd’ ontbreken in de formule. Ook zou de formule tegen betaling ontworpen zijn in opdracht van een reisbureau. Het fenomeen Blue Monday blijkt echter wel te leven. Het is overigens niet te vertalen in het Nederlands. In het Nederlands betekent een blauwe maandag iets anders, namelijk iets dat je ooit kort in het verleden hebt gedaan, zoals bijvoorbeeld hardlopen als goed voornemen op 1 januari maar daarna nooit meer. 

Zelf vind ik Blue Monday ook wel een inspiratiebron. Een aantal jaren geleden heb ik op het Centraal Station in Amsterdam een foto gemaakt van de dak constructie met het tweede perron eronder zonder mensen erop. Het geheel heb ik in Photoshop negatief gemaakt en daarna turquoise  gekleurd. Het geeft een koud winters en neerslachtig beeld. En nu dus een blog over Blue Monday op maandag morgen. De kleur turquoise brengt mij bij de kleur blauw. Een kleur die naar het schijnt door veel mensen als koud, afstandelijk en niet vrolijk stemmend wordt ervaren.

Wat kan je doen op Blue Monday? Je kunt in bed blijven liggen of je er op een andere manier aan overgeven, wanneer je je dat kan veroorloven. Per slot van rekening is het slechts één dag op een totaal 365 dagen. Of je kunt er iets moois van maken. Zet je gevoelens en ideeën bij deze dag om in een stuk tekst, een foto of een tekening en kijk hoe je je daarna voelt.

Read more

‘Breathe, breathe in the air
Don’t be afraid to care
Leave, but don’t leave me
Look around and choose your own ground

For Long, you live and high you fly
And smiles you’ll give and tears you’ll cry
And all you touch and all you see

Run, rabbit, run
Dig that hole, forget the sun
And when al last the work is done
Don’t sit down, it’s time to dig another one

For long, you live and high you fly
But only if you ride the tide
And balanced on the biggest wave
You race towards an ealry grave’

Deze tekst komt van het nummer ‘Breathe’ op het album ‘The Darkside of the Moon’ van Pink Floyd. Het album wordt in maart 1973 uitgebracht, nu bijna vijftig jaar geleden. Het is mijns inziens nog steeds een iconische langspeler, die ik al vijftig jaar met veel genoegen beluister en waarvan ik meerdere exemplaren bezit.

De tekst begint met de invocatie om diep in te ademen, lief te hebben en je reis te beginnen, zonder je te verwijderen en toch vooral jezelf te blijven.

Het eerste refrein dat volgt beschrijft de wens dat je maar een lang, voorspoedig leven mag hebben. Dat je je spiritueel en emotioneel mag ontwikkelen en ervan mag genieten, ook van de materiële wereld.

Het daaropvolgende couplet opent met een verwijzing naar het verhaal ‘Alice in Wonderland’ en de oproep tot inkeer in jezelf om je te verdiepen, keer op keer opnieuw.

Het laatste refrein lijkt weer een wens, een wens voor je om met de stroom mee te gaan en te balanceren op de grootste golf die je kunt vinden, als een surfer. Maar dan is er een keerpunt, want het loopt niet goed af wanneer je zo leeft, het leidt volgens de schrijvers van het nummer, Richard Wright en David Gilmour, tot een vroegtijdige dood. Spiritueel of fysiek lijkt mij.

De tekst is duidelijk een erfenis van de voorafgaande flower power van de jaren zestig. Liefde zou het belangrijkste streven in het leven moeten zijn, maar is dat vaak niet. Het nummer is een inleiding tot de rest van de nummers van het album. Het is een conceptalbum, dit is een album waarop alle nummers bij elkaar horen en een consistent verhaal vertellen. ‘The Darkside of the Moon’ is een album dat de diverse kwalen van de jaren zeventig van de vorige eeuw behandelt, zoals bijvoorbeeld verveling, geld, oorlog en waanzin.
Er zijn tussen de vijftig en zeventig miljoen exemplaren van verkocht.

De genoemde thema’s zijn vandaag de dag nog even relevant als vijftig, zestig jaar geleden. Net als ademhalen blijft liefde een voorwaarde voor leven, niet alleen om het contact tussen alle deelnemers aan de menselijke samenleving te smeren en vorm te geven, maar ook om het voortbestaan van diezelfde mensheid te waarborgen. Vluchten, ook één van de thema’s van ‘Breathe’, is dan niet een oplossing, alhoewel soms een voorstelbaar verlangen. Het onder ogen komen van de situatie en het naar beste weten ermee omgaan is dan een betere keuze.

Read more

Gisteren heb ik het over de lelie gehad en dat deze onder andere een symbool van maagdelijkheid en zuiverheid is, bijvoorbeeld als een symbool van de maagd Maria. Vandaag ga ik verder met zo’n veel vereerde vrouw, de Romeinse Godin Venus, aan wie ikzelf eergisteren de fotocollage Venus van de lage landen gewijd heb. Venus, een godin wier verering begint als beschermvrouwe tegen de zonde.

Op 1 april wordt, in het jaar 293 voor Christus de Veneralia gevierd. Het is het Oud-Romeinse festival van Venus Verticordia, de godin van de liefde en schoonheid (vgl de Griekse Godin Aphrodite wier cultus later begon in 217 voor Christus). De aanbidding van de godin Fortuna Virilis is ook onderdeel van dit festival. Het standbeeld van Venus in de oudste Venustempel ooit gebouwd in Latium, midden Italië, met als hoofdstad Rome, wordt gewassen en met bloemen getooid. Het wassen is een oud gebruik van reiniging van zonden. Wie wil er niet van Venus afstammen? In ieder geval de Romeinse keizers Julius Ceaesar en Augustus wilde dit wel en lieten hun geslacht teruggaan tot Aeneas, de zoon Venus, volgens de aloude mythen. Ook Julius Caesar wijdde een tempel aan Venus (de Verwekster)

Om even terug te aan naar de Heilige Maagd Maria, in de derde eeuw ziet de Venus Caelestis, de hemelse Venus, het licht. Zij is de beschermheilige van de stad Rome met de grootste tempel gewijd aan Venus. Het schijnt dat de openlijke of genoteerde verering van Venus door gaat tot in ieder geval het begin van de vierde eeuw. In die tijd verordineert de keizer Constantijn de Grote dat het Christelijk geloof dé religie van het Romeinse rijk wordt en stelt een paleis ter beschikking aan de pausen die er tot het jaar 1508 in wonen. De zondag als rustdag wordt door hem ingesteld in het jaar 321. De zondag als dag van de zon wordt dan al als een rustdag door het volk gezien in het religieuze leven van die tijd.

Het is niet te doen alle kunstwerken ooit opgedragen aan de Godin van de liefde hier te noemen, het zijn er ontelbare. Het bekendst is waarschijnlijk de Venus van Milo of Aphrodite van Melos eigenlijk, een Grieks marmeren beeldhouwwerk van rond 130 voor Christus dat in onze tijd vooral bekend is vanwege het ontbreken van beide armen. Het wordt in het jaar 1820 door een boer in een weiland op het eiland Milo in de Egeïsche Zee (Grieks: Melo) gevonden. Een andere kunstuiting die alom bekend mag worden beschouwd is de Geboorte van Venus dat in 1485 geschilderd is door Botticelli. Weer later, in 1968 , bedacht de Spaanse kunstenaar Salvador Dali de Venus met laden, geïnspireerd door de “Traumdeutung’ van Sigmund Freud. Dali verbeeldt hier de geheime laden van het onbewuste die op onverwachte momenten kunnen worden geopend. Een paar jaar eerder, in 1965 wordt het nummer “Venus in furs” (Venus in bont ) van de hand van Lou Reed opgevoerd tijdens het debuutoptreden van de Amerikaanse band The Velvet Underground. Het is geïnspireerd op de gelijknamige novelle van Leopold von Sacher-Masoch, die schreef over seksuele onderwerping en naar wie de term masochisme is vernoemd. Uiteindelijk hebben we ons met mijn blog over Venus aan een tegenovergestelde symboliek onderworpen zo lijkt het.

Read more

Gisteren heb ik in de doka gewerkt aan het afdrukken van een negatief met daarop een foto van drie lelies. De lelie behoort to de kruidachtige planten. Een kruidachtige plant is een vaatplant die geen of nauwelijks diktegroei kent. Kruidachtige planten hebben dus geen stam, stengels of takken die dikker worden terwijl de plant overwintert. Kruidachtig wil niet zeggen kruid, zoals er tuinkruiden zijn. Er zijn meer dan honderd soorten, die voornamelijk op het Noordelijk halfrond groeien. In China worden de soorten met eetbare bollen gegeten, terwijl de lelie voor bijvoorbeeld katten dodelijk is.

De lilium, de  Aziatische variant en de in Nederland meest voorkomende, groeit ook in Europa en Amerika. De lelie is vervuld van symboliek. Ze staat voor beminnelijkheid, liefde, vruchtbaarheid, vrouwelijkheid, vergankelijkheid, zuiverheid en eenheid. De witte lelie, die ik heb gefotografeerd staat symbool voor maagdelijkheid en zuiverheid, vooral onder christenen. De lelie is namelijk vaak te zien als religieus symbool in combinatie met de maagd Maria. Jezus zegt over bloemen: en waarom maken jullie je zorgen over kleren? Kijk eens naar de bloemen in het gras. Kijk hoe ze groeien. Ze werken niet en weven niet. Maar Ik zeg jullie dat zelfs koning Salomo met al zijn rijkdom er niet zo schitterend uitzag als die bloemen. Het gras staat er maar één dag, want morgen wordt het als brandstof in de oven gegooid. Toch kleedt God dat gras zó mooi met bloemen aan. Dan zal Hij jullie toch zeker óók aankleden? Wat is jullie geloof toch klein! Mattheüs 6.

Op internet kwam ik een analogie tegen tussen het huis van God van Moslims en de zonnebloem en in China belichamen bloemen schoonheid, deugdzaamheid, integriteit, moed, puurheid en hoop. Ook staan zij in China symbool voor seizoenen en maanden. In de Chinese cultuur is er ook het geloof dat lelies zonen te brengen in een familie. Ook in China worden ze, net als in Nederland, aan vrouwen gegeven op bruiloften. Al lang geleden in oude culturen was de lelie het symbool van het licht, de vrede en wedergeboorte. In het oude Judea was zij het symbool van de stam van Juda. Daar staat tegenover dat de stamper van de lelie als een fallus symbool wordt gezien en wat ik ook wel hoor als de bloem van de dood omdat hij op begrafenissen te zien is.

Een bloem of kruidenachtige, met vele mogelijkheden, die lelie en dan vooral de witte. Voor mij staat zij voornamelijk symbool voor schoonheid en puurheid en is zij een dankbaar object om te fotograferen.

Read more

In mijn blog van gisteren over leren had ik het over overeenkomende patronen, mijn vertaling van het begrip pattern matching. Om verdere verwarring in de vertaling te voorkomen zal ik nu verder de term pattern matching gebruiken.

Pattern matching dan is de overeenstemming tussen templates ( sjablonen in goed Nederlands) in de mens en in zijn omgeving of in het universum om het grote plaatje te pakken dit keer. Pattern matching is de idee in het boek Godhead, the brain’s big bang, dat voor elke template in de mens er een corresponderende template is in het universum. Ik zal dit uitleggen.

Het universum bevat informatie. Die informatie is opgeslagen in donkere materie die is ontstaan tegelijk met de materie die wij denken waar te nemen, grofweg de aarde, de mens, en het heelal. Deze voor ons onzichtbare donkere materie is ontstaan tegelijk met de voor ons waarneembare materie tijdens en na de grote oerknal 13,8 miljard jaar geleden. Volgens de theorie in Godhead bevat deze donkere materie een vorm van bewustzijn en organiserende mogelijkheden. Iedere keer dat ik iets wezenslijk leer wordt dat opgepakt door een template in deze donkere materie in het universum waarmee het van nature correspondeert. Deze pattern matching template zendt daarop een boodschap uit naar het bewustzijn van de zender hier op aarde met nieuwe informatie. Hierdoor leren we via ons bewustzijn op een manier die wij spiritueel noemen. De relatons, zoals Joe Griffin en Ivan Tyrell de moleculen gedoopt hebben, in de donkere materie die hiervoor verantwoordelijk zijn, hergroeperen zich hierna om nieuwe informatie te vormen. Dit is hoe we leren in relatie tot het universum. Het hoofdstuk dat deze materie behandelt heet dan ook relationships. Laten we een andere invalshoek bezien, die over hetzelfde fenomeen gaat.

De taal die we gebruiken om te klagen, te roddelen en grappen te maken is ook bedoeld om te communiceren met God via onze ziel, ons bewustzijn, zodat God kan reageren en we spiritueel kunnen groeien. Ik gebruik voor het gemak even het beladen woord God. Dit is niets nieuws. Oude vaak sjamanistische samenlevingen gebruikte dit fenomeen al om hun kennis omtrent de wereld, de aarde en het heelal, te vergroten en hun plaats in dit grotere geheel te leren kennen.

Dit was de gedachte achter mijn gebruik van de zelf bedachte term overeenkomende patronen. Een term die vragen opriep die ik hopelijk nu heb verklaard.

Read more

Leren om de  eigen emotionele uitingen te herkennen en te doorzien zodat aangeleerde overeenkomende patronen onderschept kunnen worden en het gedrag afgeleerd kan worden. Met overeenkomende patronen bedoel ik innerlijke sjablonen die matchen, overeenkomen met sjablonen in de wereld om je heen. Dat kan zijn in het brein van iemand anders in je directe omgeving of, wat verder, in informatie in het universum.  Conditionering, wat een verzamelterm is voor leerprocessen waardoor een organisme zich aanpast aan de omgeving, kan,  er vanuit gaande dat de opwinding wordt veroorzaakt door een externe stimulus, bevrijding uit de vaak vicieuze cirkel veroorzaken. Ik bedoel niet door cognitieve gedragstherapie, maar door het herkennen van de onderliggende, waarschijnlijk gegroeide in de zin van toegenomen, onderliggende overeenkomende patronen die onbewust zijn. Josef Breuer deed dit eind 19e eeuw door de hypnose van vrouwelijke patiënten met symptomen van wat toen hysterie werd genoemd, en wat verdrongen, in het onbewuste terechtgekomen, als zeer onprettig beleefde ervaringen, waren. Freud, Breuer’s leerling en collega, die overigens niet zo goed schijnt geweest te zijn in het genezen door, en het onder, hypnose brengen van zijn patiënten, heeft dit later aangetoond.

Het schijnt dat de prikkels uit de omgeving die de REM staat triggeren dat doen via de vecht of vlucht reactie, de overlevingsstand van het sympathisch zenuwstelsel. Dat brengt namelijk het lichaam in staat van gereedheid, wanneer inspanning vereist is en een spannende of bedreigende situatie deze reactie oproept. De overlevingsstand zeg maar. Het stofje dat hierbij hoort, is de neurotransmitter adrenaline. Ook komt hier veel van het stresshormoon cortisol bij vrij.  Daar wil je ook niet teveel van door je lichaam voelen gieren. Ook het belonings- of straf mechanisme, betrokken bij de evaluatie van beloning en straf, speelt een rol in dit proces. Dit proces vindt plaats in een deel van het limbische systeem, dat ook wel het zoogdierenbrein wordt genoemd. 

Wanneer iemand door een kleinigheid enorm woedend wordt bijvoorbeeld dan is dat omdat er een patroon van overeenkomst is dat waarschijnlijk gegroeid is. Dit is ook wat leren doet: de concentratie is gericht op het bestaande patroon en hoe meer dat gebeurt hoe groter dat patroon van overeenkomst wordt. De REM staat wordt getriggerd via signalen door de thalamus heen die de REM staat activeren waar onze instincten in bewaard zijn. De thalamus is de verbinding tussen het letterlijk en figuurlijk hogere en het lagere deel van het brein. Thalamus betekent in Grieks slaapkamer. We focussen onze aandacht dan op de prikkel en onze pupillen vergroten zich en de bloedstroom naar de hersenen neemt toe. Als dat langer duurt worden de opgeslagen patronen vergroot en versterkt. Het onwenselijke, want ongezonde, gedrag wordt aangeleerd ofwel versterkt.

Woede kost op zich al veel energie, maar wanneer iemand ook ’s nachts teveel energie verbrandt in zijn remslaap, omdat zijn emotionele behoeften niet vervuld worden overdag, wanneer hij of zij zich teveel zorgen maakt over een langere periode, dan wordt hij of zij depressief, heeft geen zin om op te staan ’s morgens en dingen te doen. De ongebruikelijke hoeveelheid  van opwindingsniveau in het autonome zenuwstelsel zorgt er dan voor dat er heel veel wordt gedroomd, waardoor de klachten van depressie zich voordoen. Tobben leegt onze energievoorraad. Het enige wat dit oplost is actie ondernemen om de emotionele behoeften overdag, bijvoorbeeld ontstaan doordat iemand in je omgeving je niet voor vol aanziet, of voldaan te krijgen of op te heffen door te zorgen dat het je niet meer kan raken. Dit klinkt wederom heel eenvoudig … .

Read more

Tijd heeft mijn interesse en ik wilde er een keer over schrijven, maar wist niet hoe. Ergens diep van binnen weet ik dat tijd niet bestaat maar hoe iets te verklaren dat niet bestaat? Gelukkig, zoals vaak zo niet altijd in het leven komt er een oplossing. Al is dat anders dan je verwacht. Afgelopen weekend was ik kijken naar de expositie van Frits Jonker. Er was veel moois te zien en allemaal perfect uitgevoerd. Terwijl ik rondkeek viel mijn oog op een dun boekje, “Het idee van de eeuwige wederkeer”, getiteld. Ik breng het woord wederkeer in verband met Nietzsche en heb het boekje gekocht en in korte tijd gelezen.

Frits is vooral geïnspireerd geraakt dit boekje te schrijven door de ideeën van Ouspensky en films over wederkeer. Ik heb ooit een klein boekje van Ouspensky gelezen. Het enige voorbeeld van een film die ik zelf gezien heb is Groundhog Day, ook één van mijn favoriete films, die ik in de jaren negentig keer op keer bekeken heb. Eeuwige wederkeer is het idee dat alles er al is en vaststaat en dat de mens daarin eeuwig is en het product én de producent is van verleden, heden en toekomst. Er is geen tijd, er is alleen bewustzijn. Tijd is een illusie die behoort in de categorie van het menselijk lichaam dat slapende is, droomt dus. En ook een illusie is op de schaal van wat eeuwig is. Materie is een tijdgebonden manifestatie. Wat er toe doet is bewustzijn.

Bewustzijn is iets anders dat mij bezighoud. Het idee hier is dat het bewustzijn de ziel is van het leven en dat de ziel eeuwig is, niet door reïncarnatie in opeenvolgende levens maar door je bewust te zijn van je ziel en het feit dat het leven van alle tijden is, ook op dit ene moment. Je bent je ziel indien je je daar van bewust bent (geworden) en je bent de uit onder andere India bekende slang, die in zijn staart bijt, de Ouroubouros. Frits merkt daar over op dat de slang zichzelf uit zijn mond creëert, gezien in het licht van zijn idee van de eeuwige wederkeer een juiste constatering. De slang dat ben jij, zo vervolgt hij, van geboorte tot dood, maar het lichaam slaapt en is tijdelijk. Geboorte en dood zijn één en hetzelfde moment, de ervaring van beweging (door tijd) is een illusie. Het resultaat is dat net als in de film Groundhog day, dat je je eigen leven kan vormgeven en perfectioneren doordat je steeds opnieuw hetzelfde moment beleeft. Je geeft de informatie over hoe het nu met je gaat door aan je in het verleden en in je toekomst levende ik. Jouw ik nu, is dan het stemmetje dat je hoort in je hoofd ergens in het verleden of het stemmetje van de toekomst dat je nu goede raad geeft.

Ik raad je aan dit boekje, met een helder en duidelijk betoog, te lezen. Het idee van de eeuwige wederkeer is echt een opluchting, een bevrijd zijn door bewustzijn van de illusie van alledag. Het is mogelijk iets van je leven te maken, te doen waar jíj zin in hebt.

Read more

Gisterenavond ben ik naar een pianorecital door Feico Deutekom geweest. Hij speelde 14 van de 20 etudes voor piano van Philip Glass. Het was echt geweldig. Feico begon te spelen en ik realiseerde mij direct dat het anders klonk dan de etudes gespeeld door Vicky Chow, die ik beluisterd heb voor het concert. En zoals vaak wanneer je iets kent en het gaat anders, dan is dat even wennen, maar het duurde niet lang of ik was helemaal verrukt van Feico’s warme interpretatie van deze etudes. Af en toe vertelde Feico, tussen het spelen van de etudes door, iets over Philip Glass en zijn muziek en hoe hij Philip Glass leerde kennen bijvoorbeeld en dat zij samen gespeeld hebben.

Philip Glass is inmiddels 86 jaar en componeert nog steeds. Philip Glass is als 19 jarige reeds afgestudeerd Bachelor wiskunde en filosofie. Zijn hart ligt echter bij de muziek en hij vertrekt naar een conservatorium waar hij dwarsfluit speelt. Vervolgens studeert hij, voornamelijk keyboard, aan de Juilliard School of Music. Na deze studie reist hij naar Parijs waar hij bij Nadia Boulanger studeert. In Parijs wordt hem gevraagd de oosterse muziek van Ravi Shankar om te zetten in westerse muzieknotaties. Om dit goed te kunnen doen reist hij in 1966 naar Noord India waar hij Tibetaanse  vluchtelingen ontmoet en in 1972 de veertiende dalai lama leert kennen. Terug in Amerika is zijn muziek niet meer hetzelfde. Zoals Feico vertelt klinkt de oosterse muziek door in bijvoorbeeld zijn etudes.

Zoals Feico ook uitlegt bestaat de muziek van Philip Glass uit zich herhalende patronen die ook weer tegen elkaar in gaan, al is dit bij de etudes niet het geval, die zijn transparanter. Het herhalende karakter van de muziek doet iets met je. Gebruik van muziek en geluid om in trance te raken bestaat al sinds de tijd dat de mens bewustzijn kreeg. Zie voor dat laatste de blog over de verbeelding. Sjamanistische culturen van over de hele wereld zijn zich hier al duizenden jaren van bewust. Zij gebruiken ritmes, specifieke klanken en herhaling om een staat van veranderend bewustzijn te creëren, in trance te raken en toegang te krijgen tot wijsheid en om genezen. Zij zijn reeds bekend met het effect van geluid en de invloed van trillingen op het zijn van de mens. Dit wisten Pythagoras en de oud Egyptenaren ook, maar ook voor de monniken in Tibet is muziek een weg en een leerschool. Harmonische trillingen zijn door hun klanken belangrijke producenten van rust, orde en welbevinden. Onharmonische klanken hebben het tegenovergestelde resultaat.

Iedere cel in ons lichaam heeft een trilling en water is de drager daarvan. Aangezien volwassenen voor ongeveer 65% uit water bestaan kun je wel nagaan dat we heel gevoelig zijn voor geluidstrillingen. Het meditatieve en repeterende karakter van de muziek van Philip Glass creëert zo voor mij een oase van rust en geluk naast dat het een genot is naar de schoonheid ervan te luisteren. Wanneer het dan ook nog eens heel mooi wordt uitgevoerd is het resultaat een zeer fijne avond, waar ik met veel plezier aan terugdenk.

Read more

Verlangen is in dit artikel de oorzaak, is de wegverbreider van spiritualiteit. Verlangen is dan het gevolg van een tekort (Plato) bij bijvoorbeeld de man, naar de ander, de vrouw, die in deze dan superieur zou zijn, wanneer het gaat om de wijsheid van de liefde in de meest brede betekenis. Verlangen ook als iets dat verbintenis zoekt en creëert, relaties ontwerpt en bevestigt. Dit als gevolg van de relatie die er ontstaat tussen organen en prikkels, heel concreet is bijvoorbeeld de relatie tussen de hersenen en indrukken, beide zijn ook met een zekere intensiteit. De hersen zijn dan als een samenspel van krachten met een gegeven, wisselend intensiteit, de indrukken zijn als lichtdeeltjes, fotonen die er op botsen. Het lichaam is als machine en is een conglomeraat van processen en krachten dat informatie verzamelt en opslaat. Het lichaam is dan als relatie van krachten (kwaliteiten als verzameling van kwantiteiten) waarvan de werking een open uitkomst heeft, gelijk een kansspel, een tafel met dobbelsteen waarboven iets hangt dat het geheel determineert. De laatste beeldspraak is van Nietzsche in Aldus sprak Zarathoestra.

De existentiële angst voor de liefde creëert een verlangen, er is een verwachting van gelukzaligheid maar er is tevens een besef van de onbereikbaarheid daarvan. Het ego, de kleine rede, bij Nietzsche het product van het materiële, de neurologische processen staan in tegenstelling tot de grote rede, het, zo je wilt goddelijke bewustzijn, dat de ervaringsinformatie in kaart brengt en opslaat.

De rol van gesproken woorden wordt zichtbaar in bijvoorbeeld filosofie, filosofie betekent in het Grieks: houden van wijsheid waarbij filo houden van betekent, en sophia wijsheid. Filosofie begint met een intuïtie, woorden maken er iets anders van. Er zijn beelden die de menselijke staat reflecteren en willen sturen. Een veelheid aan beelden organiseert een idee of concept dat verwoord betekenis draagt dat ondergeschikt wordt aan perceptie. Het universum is een collectie beelden en informatie, die mens daarin ervaart als veranderend omdat zijn lichaam (samenstelsel van krachten) zich beweegt daarbinnen. Verlangen is dan de wil tot  veranderen, de spiritualiteit.

Sensaties generen nieuwe sensaties, nieuwe ideeën nieuwe verlangens en zo kan de spiritualiteit blijven groeien en voor groei blijven zorgen. Dan is er de vrijheid, niet de wil, om een gezichtspunt in te nemen, een standpunt te kiezen van waaruit een dimensie van de aangetroffen waarheid of relatie van verbindingen kan worden ervaren en geïnterpreteerd. Bijvoorbeeld in het verlangen om een filosofie over verlangen te schrijven wordt dan een achterliggende idee over de werking ervan gepositioneerd. Ik denk en het is is dan de scheiding in doen en zijn.

Voor de inspiratie van dit filosofische artikel ben ik dank verschuldigd aan De dynamiek van het bewustzijn door Ko Vos.

Read more

Gedachten vloeien rijkelijk. Er is een onophoudelijke stroom aan ideeën en geestelijke indrukken te ervaren wanneer je je ervan bewust bent, maar ook wanneer je slaapt en in de REM slaap terecht komt. Het lijkt vechten tegen de bierkaai. Misschien leuk om even te vermelden waar deze Nederlandse uitdrukking is ontstaan. De uitdrukking is ontstaan in Amsterdam. De bierkaai is een volkse benaming voor de Bierkade. Dat was een deel van de Oudezijds Voorburgwal, waar enkele eeuwen geleden vaten met bier geleverd en bewaard werden. De mannen die het werk deden waren sterke kerels en ze stonden bekend als vechtersbazen. Wie het tegen hen wilde opnemen, kon er bij voorbaat zeker van zijn deze strijd te verliezen. Daardoor kreeg vechten tegen de bierkaai de betekenis van iets onmogelijks doen, nutteloos werk doen.

Zelf gebruik ik graag het beeld van vechten tegen de windmolens, zoals beschreven in de roman over Don Quichot door Miguel Cervantes, waarin het hoofdpersonage samen met zijn trouwe buurman en dienaar Sancho Panza de strijd aangaat. In, De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha zoals de volledige titel van het boek luidt, is Alonso Quijano zijn verstand kwijtgeraakt door het lezen van teveel ridderromans. Alonso is van lage adel en denkt daarna dat hij een dolende ridder is en dat is wat hij doet, een dwaaltocht maken over de wegen van het platteland van Spanje, zo rond 1600. Gezeten op zijn raspaard Rocinant, een oud uitgemergeld boeren paard in feite en met een oud, roestig harnas en papieren steek op treedt hij op tegen alle mogelijke vormen van onrecht en onrechtvaardigheid. Door het doen van goed daden hoopt hij het hart te winnen van zijn grote liefde, de ongeëvenaard mooie Dulcinea. In deze queeste naar Dulcinea, in werkelijkheid een eenvoudige boerendochter die hij niet kent en die waarschijnlijk niet eens bestaat, wordt hij zoals gezegd bijgestaan door Sancho, die eigenlijk vooral van lekker eten houdt en zijn meester de ridder van de droevige figuur noemt. Sancho weet dat Alonso niet helemaal goed bij zijn hoofd is. Don Quichot op zijn beurt ziet herbergen aan voor kastelen, geestelijke voor schurken en windmolens, daar zijn ze, voor reuzen. Met zijn leger, een kudde schapen bevrijdt hij staatsgevaarlijke criminelen, of te wel mensen die om hun afwijkende mening gevangen zijn gezet. Sancho is wat nuchterder en ervaart dat anders. Het boek handelt dan ook over de spanning tussen de ideale, fictieve wereld en de werkelijkheid en dat met de nodige humor. Zoals daar is de hemelvaart van beide helden. Nadat Alonso aan het eind van het verhaal een stevige zes uur geslapen heeft ontwaakt hij uit deze droom en beziet hij zijn wereld met nieuwe realiteitszin.

Het mag duidelijk zij dat het boek een parodie is, het is een aanval op de ridderroman en een aanklacht tegen wat er volgens Cervantes mis was in de 16e eeuw in Spanje met de adel, de kerk, de massa en waarschijnlijk de maatschappij als geheel. Blijkbaar is deze kritiek van alle tijden en is het gevecht tegen misstanden, hoewel zeker noodzakelijk en bewonderenswaardig, een ogenschijnlijk vechten tegen de bierkaai, in ieder geval in de ogen van menigeen. Het is echter ook een boek over liefde en dan wel in al haar hoedanigheden, van aardse, wellustige liefde tot hoofse aanbidding en liefde tussen vrienden.  Mooier kan ik het in deze context niet maken, helaas. Windmolens hebben zeer zeker een functie te vervullen, maar of deze altijd goed begrepen wordt is de vraag. Er bestaat ook een mooie verfilming uit de jaren zestig van de vorige eeuw getiteld More met een soundtrack door Pink Floyd.

Read more
NL - EN